Ancient tomb of Potidea: Μακεδονικός τάφος ανακαλύφθηκε 1984
Ancient tomb of Potidea Ο τάφος είναι γνωστός για την εξαιρετική του αρχιτεκτονική και τις πλούσιες διακοσμήσεις του.
Αρχαία Ποτίδαια στη Χαλκιδική
Στη θέση Πετριώτικα, νότια της αρχαίας Ποτίδαιας στη Χαλκιδική, τον Ιούνιο του 1984 ανακαλύφθηκε ένας μικρός, μονοθάλαμος μακεδονικός τάφος με δωρική πρόσοψη. Στο εσωτερικό του διασώθηκαν λίγα κτερίσματα που τον χρονολογούν γύρω στο 300 π.Χ. Ο τάφος της Ποτίδαιας είναι ιδιαίτερα σημαντικός για το περιεχόμενό του, καθώς μας προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την αρχαία ελληνική ζωγραφική.
Τάφος της Ποτίδαιας Ancient tomb of Potidea
Ο μικρός μακεδονικός τάφος της Ποτίδαιας που η πρόσοψή του, ύψους 4,25 μ. και πλάτους 3,80 μ., είναι απλή, δωρικού ρυθμού, με δύο παραστάδες στα άκρα και αέτωμα στην κορυφή. Τρεις ογκόλιθοι έφραζαν την είσοδο εξωτερικά, ενώ εσωτερικά υπήρχε δίφυλλη πώρινη πόρτα. Ο τάφος είναι μονοθάλαμος, στεγασμένος με ημικυλινδρική κάμαρα και οι εσωτερικές του διαστάσεις είναι 2,75 x 3 x 3,30 μ. Είναι κτισμένος με πωρόλιθους κατά το ισοδομικό σύστημα και όλες οι εσωτερικές του επιφάνειες, όπως και η πρόσοψη, ήταν επιχρισμένες με λευκό κονίαμα.
Το δάπεδό του είναι στρωμένο με πλάκες, ενώ στη γένεση της καμάρας υπάρχει μια έγχρωμη ζωγραφιστή ταινία, διακοσμημένη με βλαστούς, φύλλα και καρπούς αμπελιού και κισσού. Αν και ο τάφος είχε συληθεί πρόσφατα, στο εσωτερικό του βρέθηκαν ένα χάλκινο επίχρυσο στεφάνι, δύο αλάβαστρα, ένα πήλινο ειδώλιο και αγγεία. Ancient tomb of Potidea
Μαρμάρινες κλίνες
Το σημαντικότερο, όμως, εύρημα ήταν δύο ζωγραφισμένες μαρμάρινες κλίνες, που σήμερα εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Ήταν τοποθετημένες σε ορθή μεταξύ τους γωνία μέσα στο μνημείο, και επάνω τους βρέθηκαν τα οστά δύο νεκρών. Στα πόδια των κρεβατιών αποδίδονται με έντονο κόκκινο χρώμα έλικες, ανθέμια και άλλα φυτικά μοτίβα, ενώ η κύρια διακόσμηση της πρόσοψής τους διατάσσεται σε τρεις παράλληλες ζώνες: στην πρώτη από πάνω ζώνη εικονίζονται με πολυχρωμία ημίγυμνες και μισοξαπλωμένες γυναικείες και ανδρικές μορφές στη σειρά.
Μακεδονική τέχνη
Ο τάφος είναι γνωστός για την εξαιρετική του αρχιτεκτονική και τις πλούσιες διακοσμήσεις του. Πρόκειται για έναν θολωτό τάφο με έναν κεντρικό θάλαμο και διάδρομο, ο οποίος ήταν αρχικά καλυμμένος με μεγάλες πέτρες. Η εσωτερική διακόσμηση περιλαμβάνει εντυπωσιακές τοιχογραφίες που απεικονίζουν σκηνές της καθημερινής ζωής και μυθολογικές παραστάσεις, αναδεικνύοντας τη λεπτότητα και τη δεξιοτεχνία της Μακεδονικής τέχνης. Ancient tomb of Potidea
ζωγράφος του τάφου της Ποτίδαιας
Η σύνθεση εννοείται μέσα σε υπαίθριο ιερό τέμενος, που δηλώνεται με βωμούς, κρήνες, ένα δενδρύλλιο και ένα άγαλμα της θεάς Άρτεμης. Όλες οι μορφές είναι διονυσιακές και διακρίνονται, εκτός από τον Βάκχο, η θεά Αφροδίτη (που μπορεί να είναι και η Αριάδνη), ένας γέρος Σιληνός, Μαινάδες και ένας φτερωτός Έρωτας. Στη μεσαία και πλατύτερη ζώνη εικονίζονται πέντε όμοια μεταξύ τους ζεύγη μυθικών γρυπών στη σειρά, που αποδίδονται στο γνωστό μοτίβο του κατασπαραγμού ελαφιών.
Εντύπωση προκαλεί η διαφορετική τεχνοτροπική απόδοση αυτής της ζώνης, που επιχειρεί με τη χρήση πολλών και έντονων χρωμάτων να μιμηθεί ανάγλυφα έργα της εποχής. Στη χαμηλότερη ζώνη της τραβέρσας των κρεβατιών αποδίδονται, μόνο με περίγραμμα, αντικριστά ζεύγη ζώων (λιοντάρια, ταύροι, πάνθηρες κ.λ.π.), δίπλα σε φυτικά κοσμήματα και μεγάλους μεταλλικούς κρατήρες. Ο ζωγράφος του τάφου της Ποτίδαιας ήταν αναμφίβολα μεγάλος καλλιτέχνης, που δούλευε με την ίδια άνεση και ταχύτητα τόσο τα περιγράμματα των μορφών, όσο και τα χρώματα με τις διαβαθμίσεις τους. Πολύ σημαντικό, ακόμη, είναι ότι γνώριζε καλά την τέχνη της προοπτικής, των συνιζήσεων και των φωτοσκιάσεων. Ancient tomb of Potidea
